Do czego służy nam drewno?

Las poza walorami przyrodniczymi spełnia bardzo ważną rolę gospodarczą, ponieważ dostarcza nam naturalnego, odnawialnego surowca, czyli drewna, bez którego nie sposób wyobrazić sobie naszego życia. Od czasów prehistorycznych drewno służyło ludziom do budowy schronień, pojazdów, łodzi, narzędzi, urządzeń codziennego użytku oraz jako opał.

W obecnych czasach większość zużywanego przez nas drewna przerabiana jest na papier, który wytwarza się z włókien celulozy. Z celulozy produkuje się także pieluszki, tkaniny oraz plastik.

Poza produkcją papieru drewno wykorzystuje się do produkcji mebli, budowy domów oraz do produkcji wielu innych przedmiotów codziennego użytku. Pnie drzew w tartaku cięte są na deski, wałki, kantówkę. Z odpadów mniej wartościowych w specjalnych fabrykach produkuje się płyty wiórowe lub pilśniowe, z których produkuje się między innymi meble.  

Co to jest użytkowanie lasu i pozyskanie drewna?

Użytkowanie lasu jest gałęzią gospodarki leśnej zajmującym się planowaniem i racjonalnym pobieraniem użytków leśnych w postaci:

·        drewna w granicach nie przekraczających możliwości produkcyjnych lasu,

·        produktów ubocznego użytkowania lasu w sposób zapewniający możliwość ich biologicznego odtwarzania, a także ochrony przyrody.

Użytkowanie lasu zajmuje się nie tylko użytkami leśnymi, ale służy zaspokajaniu potrzeb społecznych.

W zakresie użytkowania lasu leśnicy zajmują się przede wszystkim sposobami i organizacją pozyskiwania drewna i innych płodów leśnych oraz narzędziami do tego służącymi.  

Ze względu na rodzaj użytków leśnych użytkowanie lasu dzieli się na:

·        główne (dotyczące pozyskania i wykorzystania surowca drzewnego)

·        uboczne (dotyczące pozyskania i wykorzystania innych użytków niedrzewnych min. owoców, grzybów leśnych, żywicy).

Leśnicy masę drewna do pozyskania szacują co roku poprzez tzw. szacunek brakarski¹. Pozyskanie drewna planuje się zgodnie z 10-letnim tzw. operatem urządzeniowym przygotowywanym osobno dla każdego leśnictwa i nadleśnictwa. W operacie wyznacza się etat, czyli objętość drewna jaką można wyciąć z danego lasu w ciągu 10 lat. Leśnicy proporcjonalnie planują, więc wycinkę drewna prowadzą w danym roku tak, aby w 10 letnim rozliczeniu nie przekroczyć wyznaczonego etatu.

Wbrew pozorom pozyskanie drewna służy nie tylko zaspokajaniu potrzeb rynku drzewnego, ale jest to także lub nawet przede wszystkim środek i konsekwencja działań związanych z hodowlą i ochroną lasu.

Naturalne jest, że wszystkie organizmy mają swój poczatek, a na końcu znajduje się śmierć.
Tak jest również w przypadku drzew. Każdy gatunek ma swój określony czas życia. My, leśnicy nazywamy go wiekiem rębności. Drzewa pozostawione dłużej niż wiek rębności umierają śmiercią naturalną i ulegają powolnemu rozkładowi. Leśnicy godzą z jednej strony zapotrzebowanie społeczeństwa na drewno, a z drugiej strony zachowują i ochraniają ekosystemy leśne w niepogarszającym się stanie. Dlatego leśnicy prowadząc gospodarkę leśną z jednej strony wycinają drzewa, zaś z drugiej część z nich pozostawiają do naturalnego rozkładu udostępniając tym organizmom, które tego potrzebują stare, martwe, dziuplaste drzewa.

Surowiec drzewny pozyskiwany jest nie tylko z chwilą osiągnięcia wieku rębności. Drzewa wycinane są również w ramach tzw. cięć pielęgnacyjnych. Dzieje się tak, ponieważ w trakcie wzrostu lasu zachodzą bardzo dynamiczne procesy związane m. in. z konkurencją drzew o pokarm, wodę i światło. Jedne drzewa zaczynają dominować nad innymi. Słabsze, które nie radzą sobie w tej wzajemnej konkurencji – umierają lub zajmują niższą pozycję biosocjalną. Leśnicy ubiegają proces śmierci drzew pozyskując w trakcie wzrostu drzewostanu te drzewa, które posiadają „symptomy słabości". Dzięki temu ten cenny surowiec nie ulega rozkładowi, ale jest pozyskiwany i wykorzystywany do wielu praktycznych celów. 

Leśnicy także wycinają drzewa opanowane przez grzyby lub owady, które mogłyby stać się zalążkiem „epidemii w lesie". W takiej sytuacji surowiec drzewny jest pozyskiwany w ramach tzw. cięć sanitarnych przygodnych. Pozwala to utrzymać las w dobrej kondycji zdrowotnej.

Miejsca gdzie prowadzi są ścinkę drzew są widocznie oznaczone tablicami. Takich ostrzeżeń należy bezwzględnie przestrzegać, ponieważ wejście w taką strefę może grozić nawet śmiercią!!!!

Przy wycinaniu lasu pracują pilarze, czyli osoby posiadające uprawnienia i umiejętności do ścinki drzew. Coraz częściej w lesie korzystamy z nowoczesnych specjalistycznych maszyn, które nazywają się harwesterami. Harwestery to maszyny do pozyskania drewna, które ścinają drewno przy pomocy specjalnych głowic umieszczonych na wysięgniku. Ścięte drzewa zrywkarze  „zrywają", czyli wyciągają z lasu na drogę w jednym wytyczonym do tego miejscu, tak aby mógł je zabrać samochód do odbioru drewna. Przy zrywce pracują forwardery, skidery. Forwardery

to ciągniki nasiębierne, zwożące drewno do szlaków komunikacyjnych z przeznaczeniem do wywozu.
Skiddery to ciągniki wywożące kłody drewna ciągnąc je za sobą po ziemi.

Po każdym zrębie leśnicy odnawiają całą powierzchnię nowym młodym drzewostanem.

¹Szacunek brakarski - jest to szacunkowe ustalenie za pomocą określonych metod ilości i jakości sortymentów drewna okrągłego możliwych do pozyskania z drzew (drzewostanów) przeznaczonych do wycięcia w danym, najczęściej kolejnym roku. Przy wykonywaniu szacunku brakarskiego określa się także warunki i sposób pozyskiwania oraz wywozu drewna, a także przybliżony termin wykonywania prac. Zestawienia szacunku brakarskiego są podstawą do sporządzania rzeczowego i finansowego planu pozyskania drewna oraz dostarczają danych do krajowego bilansu drewna.